Trouwen
‘Je weet hoe Dominicaanse koffie te zetten en mangu te maken. Je bent klaar om te trouwen met een Dominicaanse man’, vindt tante. ‘Maar doe dat maar niet, trouw maar met een rijke Europeaan, dat is beter.’
‘Maar tante,’ vraag ik, ‘rijkdom is toch niet alles?’
‘Nee, mi amor’, geeft ze toe. ‘Rijkdom is niet alles. Zoek maar een aardige man. Dat is ook belangrijk. Zoek er maar een die aardig is. Maar ook rijk.’

Yasate de noche
Wat er zoal gebeurt op een willekeurige vrijdagavond in Yasate?
Vrouwen nemen plaats op stoelen voor het huis en zingen mee met de bachata's die uit colmado's en auto's klinken. Af en toe komt een buurvrouw langs en maakt een praatje of neemt plaats.

Met zijn vijven drinken ze wel veertien literflessen Presidente zo op een willekeurige vrijdagavond en becommentariëren ze hun leven en dat van anderen. Ze moedigen de witte aan om te dansen met de enige man in het gezelschap, en omdat de Presidente hard gaat en de witte wel van een dansje houdt, doet ze dat nog ook. Gelach en getier, want de witte kan beter Dominicaans dansen dan de Dominicaan zelf. 'Dat zegt men omdat dat sociaal wenselijk is', denkt de witte. Maar ze lacht en dankt en maakt een buiging en vult haar plastic bekertje met nog meer Presidente.
Een voorbijkomende motor wordt aangehouden, een van de vrouwen geeft de chauffeur dertig pesos en de opdracht die in te zetten op 5, 18 en 30, want ze heeft over de nummerplaat van haar zus gedroomd.

Zoals wel te verwachten was, begeeft de elektriciteit het na veel Presidente en veel verhalen. Het dorp valt stil en de maan verlicht het geluid dat de krekels maken (maar dat de witte nu even niet weet te benoemen want haar Nederlands is niet meer wat het geweest is). De colmado laat zijn luiken neer, de nummerman komt melden dat de nummerplaat niet gespeeld is en de vrouwen verhuizen naar de patio om een potje bingo te spelen bij het licht van de olielamp.
Want waarom naar huis gaan als de mannen elders drinken of in armen liggen die hun kinderen niet gewiegd hebben? Waarom naar huis gaan als er geen stroom is voor de ventilators die de hitte die ook 's nachts aanhoudt, draaglijk maken?

De witte begint met honderd pesos daar aan de bingotafel in dat kleine dorp aan zee met haar pastelkleurige huizen en haar jonge moeders en haar guayabebomen en haar drie generaties aan de bingotafel, en ze eindigt met tweehonderdzeventig. Ze maakt wat foto's van haar bed en haar olielamp want die zal ze op een dag missen en ze verkeert nog uren in een zwetende halfslaap. Tot haar ventilator weer rondjes draaien gaat en ze heelslaapt en droomt over treinen en vriendinnen aan de andere kant van de zee.

Dat, lieve lezer, gebeurt er zoal op een willekeurige vrijdagavond in Yasate.

Slaag
In Yasate doen de vrouwen het huishouden. Wassen ze, koken ze, maken ze schoon. U kan zich mijn verbazing voorstellen toen ik, nietsvermoedend, aan de tuintafel een interview zat uit te werken en mijn broer met een bezem in de hand de patio opstormde.
Hij liep mijn huis in en kwam er even later weer uit. Liep zijn huis in en kwam er even later weer uit. Liep naar de andere kant van de patio, de hoek met de kippenren en de kersenboom, en vond er neefje. Broer sloeg neefje met de bezem, neefje schreeuwde, moeder schreeuwde, schoonzus krijste. Hoe hij hun zoon zo durfde te behandelen. Hem durfde te slaan op zijn baseballarm, op die veelbelovende baseballarm. En ik bleef stil zitten, hopende op een plotselinge oplossing van mijn aanwezigheid in het niets.

Neefje bleek uitgedaagd te zijn op straat door een paar buurjongens. Zou slaag gekregen hebben en weggelopen zijn in plaats van terug te slaan. En dat had broer gezien. En zijn zoon zou opgroeien als een echte man, dus weglopen van slaag = dubbel slaag.
Broer liet schoonzus even tegen hem razen, greep toen een grote fles rum en zijn auto en verdween naar het strand. Neefje smeerde grote hoeveelheden zalf op zijn arm en kon ´s avonds alweer bingo spelen. En de volgende dag baseball. Toen hij thuiskwam vertelde hij trots dat zijn team met 11-1 gewonnen had.
En dat zijn vader was komen kijken.

Offline
Kazarca is nu een echte antropoloog-in-het-veld. de situatie is nu zoals het hoort. Ze bracht al regelmatig grote delen van de dag door zonder elektriciteit, ze ervoer reeds dagenlange afwezigheid van stromend water, ze paste zich aan aan de afwezigheid van vlees anders dan kip en geit, en ze legde zich al neer bij het niet functioneren van de brievenpost.
En sinds kort is ze ook internetloos. De modem wil niet meer.

Sinds kort reist Kazarca in een busje (a 15 eurocent) of achterop een motor (a 20 eurocent) naar het nabijgelegen dorp wanneer ze haar email checken of haar weblog bijhouden wil (a 30 eurocent per uur, 40 als er geen elektriciteit is en de generator gebruikt moet worden). Sinds kort is Kazarca relatief offline. Zoals het een echte antropoloog betaamt.
Romantisch, niet?

Europa
Ernesto is vijftig en houdt niet van Europa.
Een paar jaar geleden ging 'ie erheen.
In twee weken door Frankrijk, België en Nederland.
En hij vond er niets aan.
Steden met een wanordelijke structuur. Met oude huizen, oude lelijke boten en vervuilde rivieren. En dat overal. Overal hetzelfde.
Overal oude lelijke huizen en oude lelijke boten en vervuilde rivieren.
En dan de mensen. Stinken doen ze, die Europeanen.
En ze praten niet met elkaar in de trein.
En Ernesto weet wel hoe dat komt.
´Het is de koude, dochter´, vertelt hij me, ´het is de koude. Koud vanbuiten maakt koud vanbinnen.´
Nee, doe Ernesto zijn subtropisch eiland maar.

Take-away
Vandaag is het oorlog in huize Miriam. Gescholden wordt er, en getierd. Nu wordt er wel vaker gescholden en getierd in huize Miriam, maar vandaag is het menens.
Het colmadohulpje heeft de vier kippen van neefje geslacht. En de moeder van neefje, mijn schoonzus, heeft ze klaargemaakt. In een kokossausje.

Moeder Miriam heeft alle kippeneters dagenlange diarree met krampen toegewenst. En spreekt het colmadohulpje nu aan met ´kippendief´. Neefje eet sinds vanmiddag met Moeder Miriam en mij, in plaats van met zijn ouders en het hulpje de kippendief.
Take-away kip. Want die hebben we tenminste niet zien rondscharrelen.

Maar de haantjes zijn er nog, de haantjes heeft hulpje niet aangeraakt. Nee, de haantjes niet. Die zijn heilig.

Reminder
Ook in beeld, dus.
Hierzo.

Macho's
Als ik de Yasataanse vrouwen mag geloven, zijn Dominicaanse mannen zwijnen. Of zoals Moeder Miriam het zo mooi zegt, mannen zijn als tamarindebomen. Eerst geven ze bloemen en daarna geven ze problemen. Te weinig geld en te veel kopzorgen. Ik geloof de Yasataanse vrouwen en Moeder Miriam wel. Maar ik geloof ook dat elke regel zo zijn uitzondering heeft.
En die uitzondering bracht vandaag met mij de middag op het strand en de avond aan de dominotafel door.

Foutje
Een ingewijde vertelde me gisteren dat vrouwen niet naar de haantjes horen te kijken.
Sterker nog, dat dat strikt verboden is.
Dat de haantjes daardoor afgeleid worden en niet meer willen vechten.
Logisch, natuurlijk.
Ben ik blij dat ik blank ben en sowieso 'vreemd' genoemd word.